ഞങ്ങള്‍ കണ്ട ഭാരതം

' കല്ലില് കൊത്തിവച്ച കവിത' എന്നൊക്കെ കവികള് എഴുതാറില്ലേ? അതാണ് ശരിക്കും കൊനാരക് സൂര്യ ക്ഷേത്രം. സൂര്യഭഗവാന് ഇരുപത്തിനാല് ചക്രങ്ങ ളുള്ള, പൂട്ടിയ തേരില് വരുന്നു എന്നാണു സങ്കല്പം. 1278 ലാണ് ഈ ക്ഷേത്രം പണിതത്. പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാ ണ്ടില് ഒരു ബ്രിട്ടീഷ് ഗവര്ണര് ആണ് കടല്‍ക്ക രയിലെ മണ്ണ് കൊണ്ടു മൂടിക്കിടന്ന ഈ അപൂ ര്‍വ ശില്പ സൌന്ദര്യത്തെ മണ്ണ് മാറ്റി പുറത്തെ ടുക്കാന് മുന്കൈ എടുത്തത്. നശിച്ചു പോ കാതിരിക്കാന് വേണ്ട പുനരുദ്ധാരണ ജോലി യും ചെയ്തു, ക്ഷേത്രമായതുകൊണ്ട്, അന്ന ത്തെ കൊല്ക്കത്ത ചീഫ് ജസ്റ്റീസിന്റെ അനുമ തിയോടെ. കടല് തീരത്ത് ജീര്ണിച്ചു ഭൂമിയി ലേക്ക് താഴ്ന്നു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഈ ക്ഷേ ത്രം ഇന്നും ഒരു അത്ഭുതമായി കാണുന്നു. ഈ ക്ഷേത്രം ചന്ദ്രഭാഗ എന്ന നദി കടലുമായി ചേരുന്ന ഭാഗത്തായിരുന്നു നിര്‍മ്മിച്ചത്. കാല ക്രമേണ ജല വിതാനം കുറഞ്ഞു. സൂര്യദേവ ന്റെ വളരെ വലുതായ രഥത്തിന്റെ രൂപത്തി ല്‍ ആണ് ക്ഷേത്രം നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. 12 ജോഡി ചക്രങ്ങളുള്ള രഥത്തെ രണ്ടു വശ ത്തും ആയി ഏഴു (വലതു വശത്ത് നാലും ഇടതു വശത്ത് മൂന്നും) കുതിരകള്‍ വലിക്കു ന്ന രീതിയില്‍ ആണ് നിര്‍മ്മാണം. ഓരോ ചക്രത്തിലും വിശാലമായ കൊത്തുപണി...

ഭുവനേശ്വറിലെ മറ്റൊരു കാഴ്ചയാണ് ധൌളി കുന്നിലുള്ള ശാന്തി സ്തൂപവും അശോക ചക്ര വര്‍ത്തിയുടെ ചില നിര്‍മ്മിതികളും. നഗരത്തില്‍ നിന്നും 8കിലോമീറ്റര്‍ അകലത്തില്‍ ആണ് ധൌളി എന്നറിയപ്പെടുന്ന പ്രദേശം . അശോക ചക്രവര്‍ത്തിയുടെ മാനസാന്തരത്തിനു കാരണം ആയി തീര്‍ന്ന കലിംഗ യുദ്ധം ഇവിടെ വച്ചാണ് നടന്നത് എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. ദയ നദി യുടെ തീരത്താണ് ഈ ബുദ്ധമതകേന്ദ്രം . കൃസ്തു വിനു മുമ്പ് മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ആണ് കലിംഗ യുദ്ധം നടന്നത ായി കരുതപ്പെടുന്നത്. ആ യുദ്ധ ത്തില്‍ മരണമടഞ്ഞ യോദ്ധാക്കളുടെ ശരീരത്തില്‍ നിന്ന് വാര്‍ന്നൊഴുകിയ രക്തം കൊണ്ടു ദയാ നദി ചുവപ്പ്‌ നിറമായി തീര്‍ന്നു എന്നും ഇത് കണ്ടു യുദ്ധ ത്തിന്റെ നിരര്‍ദ്ധകതയെപ്പറ്റി അശോക ചക്രവര്‍ ത്തി ബോധവാനായി തീര്‍ന്നു എന്നും പറയുന്നു. ഇതിനു ശേഷമാണ് ചക്രവര്‍ത്തി ബുദ്ധമതം സ്വീക രിച്ചത്. , ചക്രവര്‍ത്തിയുടെ അനുഭവങ്ങള്‍ ശിലാ ലിഖിതങ്ങള്‍ ആയി ഇവിടെ കാണപ്പെട്ടു. ചക്രവര്‍ത്തി ബുദ്ധമതം സ്വീകരിച്ച ശേഷം ഇവിടെ അനേകം സ്തൂപങ്ങളും മന്ദിരങ്ങളും മറ്റും ഉണ്ടാക്കി. 1970 ല്‍ ജപ്പാന്കാരായ ബുദ്ധമതാനുയായികള്‍ ഒരു സമാധാന സ്തൂപം നിര്‍മ്മിച്ചു. . വെളുത്ത മാര്‍ബി ളില്‍ സൃഷ്ടിച്ച ഈ സ്തൂപ...

ഉദഗിരിയിലെ ഗുഹകള്‍ കണ്ട ശേഷം പോയത് നന്ദന്‍ കാനന്‍ മൃഗശാലയും ബോട്ടാണിക്കല്‍ ഗാര്ഡനും കാണാനാണ്. ഭുവനേശ്വറില്‍ നിന്നും 20 കിലോമീറ്റര്‍ ദൂരെയാണിതു സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതു.  “നന്ദന്‍ കാനന്‍” എന്ന വാക്കുകളുടെ അര്‍ഥം സന്തോഷത്തിന്റെ പൂന്തോട്ടം എന്നാണു. സ്ഥാപനം ഒരു മൃഗ ശാലയും ബോട്ടാണിക്കല്‍ ഗാര്ഡനും വന്യജീവി സംരക്ഷണ കേന്ദ്രവും കൂടിയാണ്. കഞ്ഞിയ തടാകത്തിന്റെ അടുത്ത് ചന്ദക വനത്തിനോട് ചേര്‍ന്നാണ് ഇത്. ഈ മൃഗശാല പല രീതിയിലും ചരിത്രം സൃഷിടി ച്ചിട്ടുണ്ട്. 1967 ഇല്‍ അടുത്തുള്ള കാട്ടില്‍ നിന്നു ഒരു പെണ്‍ കടുവ ഈ മൃഗശാലയുടെ ചുറ്റുമതില്‍ ചാടി അകത്തു കടന്നു. കടുവകളുടെ കൂട്ടില്‍ എത്തി. ഒരു പക്ഷെ ചരിത്രത്തില്‍ ആദ്യമായിട്ടാവാം ഒരു വന്യമുഗം സ്വമേധയാ ഒരു മൃഗശാലയില്‍ എത്തി യത്. നാഷണല്‍ ജോഗ്രഫികില്‍ ഈ അപൂര്‍ വ സംഭവത്തെപ്പറ്റി പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുണ്ടു. ഇക്കാരണ ത്താല് ഒറീസ്സ മാത്രമാണ് ഒരു മൃഗശാ ലക്ക് വേണ്ട എല്ലാ മാതൃകാ സജ്ജീക രണങ്ങളുള്ള സ്ഥലമെന്നു അവര്‍ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.. ലോകത്തില്‍ ആകെ തന്നെ അത്യപൂര്‍വമായ വെള്ളക്കടുവകളുടെ വളര്‍ത്തു കേന്ദ്രമാണ് ഈ മൃഗശാല. 1980 ലാണ് ഇവിടെ ആദ്യത്തെ കടുവ ക്കുട്ടികള്‍ പിറന്നത്‌ . ദീപക് ...

 ഒറീസ്സയുടെ തലസ്ഥാനമായ ഭുവനേശ്വര് ഒരു ക്ഷേത്ര നഗരം ആയാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഭുവനേശ്വര്, പുരി, കൊനാരാക് ഈ മൂന്ന് പ്രധാന സ്ഥലങ്ങളാണ് കാണാനുള്ളത്. ഭുവ നേശ്വര് റെയില്വേ സ്റ്റേനില് തന്നെ ഒറീസ്സ സര്കാരിന്റെ ടൂറിസം കേന്ദ്രം ഉണ്ട്. വാഹന ങ്ങള് വാടകക്ക് ബുക്കു ചെയ്യാനും മറ്റും സാധിക്കും. ഭുവനേശ്വര്, പുരി, കൊനാരാക് ഇവ ഒരു ത്രികോണത്തിന്റെ മൂന്നു അഗ്രങ്ങളി ലായി കണക്കാക്കാം. ഭുവനേശ്വരില് ( ഈശ്വ രന്റെ വീട് ) നിന്നാണ് മറ്റു രണ്ടു സ്ഥലത്തേെ ക്കും  കൂടുതല് യാത്രാ സൌകര്യം. റോഡു മാര്ഗം ആണെളുപ്പം. ഭുവനേശ്വറില് ഞങ്ങള് കണ്ടത് ഉദയഗിരി ഖാന്ടഗിരി കുന്നുകളിലെ ജൈന ഗുഹകള്‍, (ധൌള ഗിരി ഹില്ല്സ്), സമാധാന പഗോഡ, നന്ദന്‍ കാനന്‍ മൃഗശാല, എന്നിവയാണ്. ജൈന ഗുഹകള്‍ ഉദയഗിരി ഖാണ്ടഗിരി . ഉദയഗിരി ഖാണ്ടഗിരി എന്നറിയപ്പെടുന്ന പുരാതന ഗുഹാ സമൂഹം ഭുവനേശ്വറില്‍ നിന്ന് കുറച്ചു മാറി ഈ രണ്ടു കുന്നുകളില്‍ ആണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇവ കുറെയൊ ക്കെ സ്വാഭാവികമായി ഉണ്ടായവയും കുറെ കൃത്രിമമായി ഉണ്ടാക്കിയതുമാകുന്നു. കൃസ്തുവിനു മുമ്പ് രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ഉണ്ടാ ക്കിയത് എന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ഈ ഗുഹകള്‍ കുന്നുകളിലെ ശിലകള്‍ വെട്ടിയാണ് നിര്‍മ...

എന്റെ   ചില സുഹൃത്തുക്കള്‍  ചോദിക്കുന്നു, നിങ്ങള്‍   വിദേശത്ത് പോയ  വിവരങ്ങള്‍ എഴുതുന്നു. എന്നാല്‍  എന്ത് കൊണ്ടു  ഇന്ത്യയിലെ  യാത്രകളെപ്പറ്റി എഴുതുന്നില്ല? സംഗതി ശരിയാണ് , പണ്ടു  പണ്ടു  പഠിക്കുന്ന കാലത്ത് സ്റ്റഡിടൂറിന്റെ  ഭാഗമായി നാലാം വര്ഷം മൈസൂര്‍, ബാംഗളൂര്‍, മദിരാശി, ബോംബെ ഹൈദരാബാദ്, പൂന   എന്നീ  ദക്ഷിണ ഇന്‍ന്ത്യന്‍ നഗരങ്ങളിലും   അഞ്ചാം വര്ഷം    ഡല്‍ഹി, ആഗ്രാ, സിംല, ചണ്ടിഗര്‍, സിംല, കൊല്‍ക്കത്ത എന്നീ നഗരങ്ങളും  സന്ദര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്. അന്ന് ക്യാമെറയോ  ഡിജിറ്റല്‍ ഫോട്ടോഗ്രാഫിയോ   ഇല്ല, ഇന്റര്‍നെറ്റും ഫെയ്സ്ബുക്കും ബ്ലോഗും  ഒന്നുമില്ല. അതുകൊണ്ടു  ഒന്നും എഴുതാനും രേഖപ്പെടുത്താനും കഴിഞ്ഞില്ല. പോരാഞ്ഞു  അറിഞ്ഞോ അറിയാതെയോ  ഇന്ത്യക്കകത്തു  യാത്ര ചെയ്തതും താരതമ്യേന കുറവായിരുന്നു എന്നുള്ളതും ശരിയാണ്. ഇനി  ഇന്ത്യക്കകത്തെ  ചില  യാത്രകളെ കുറിച്ച്  എഴുതാമെന്ന് കരുതുന്നു. ഭാഗ്യവശാല്‍   ഈ യാത്രകളിലെടുത്ത ചില ഫോട്ടോകള്‍ ...